1. Simbolizam ljubavi dobro je poznat iz Pesme nad pesmama, a i po načinu kako su ga primenjivali hrišćanski mistici, među kojima i Sveti Bernar i Sveti Jovan od Krsta. Ljubav Supruga i Supruge su tumačili kao ljubav Jahvea i Izraela, ili Hrista i Crkve, ili Boga i duše. Pseudo-Dionisije Areopagit, doslovno bliži grčkom Erosu, navodi erotske himne svetog Hijeroteja i tumači da ljubavna želja znači opštu snagu ujedinjavanja i povezivanja, sjedinjenje mistika prevedeno na intelektualistički način; simbolizam istog reda pronalazimo i u Upanišadama.
2. Uopšteno posmatrano, sekusalno sjedinjavanje je ponavljanje istorijske hijerogamije, zagrljaja neba i zemlje iz kojeg su rođena sva bića: Kada se to uzajamno prožimanje odvija, kaže Ji Đing, neba i zemlja se usklađuju i nastaju sva bića. To je znak sklada, slaganja suprotnosti i znak plodnosti. U različitim područjima, pre svega drevnoj Kini, a posle i kod Taija, obredna sjedinjavanja tokom prolećne ravnodnevnice označavala su obnovu prirode i podsticale plodnost.
3. Najpoznatiji erotski simbolizam je simbolizam šaktizma i tantrizma, i simbolizam taoističkih metoda postizanja drugog života. Njihova najvažnija i zajednička tačka izazvala je grubu grešku u tumačenju. Naravno kosmički i obredni simbolizam polnog čina dobro je poznat u Indiji, a kineske metode spavaće sobe nisu samo simbolične. Svemirski simbolizam se, međutim, sublimiše sve do čiste slike duha, a obredni simbolizam i najbolji tekstovi smatraju nastranostima. Sva sjedinjenja se svode na sjedinjenje Šive i šakti i ona su obnavljanje iskonske androginije, jer šakti nije odvojena od Šive. To je sjedinjenje sunca i meseca, vatre i vode. U obrednom sjedninjenju jogini nije samo slika Prakriti ili šakti, ona je Prakriti, ona je šakti; jogin koji se sa njom sjedinjuje teži za vlastitim ponovnim ujedinjenjem. Ikonografija koja ponavlja maihunu je uvek čista, jer ova ne prikazuje sjedinjenje bića, već prenačela, biti i sveopšte pramaterije, ili kao, u tibetanskom budizmu, mudrosti i metode. U Jogi se sjedinjenje suprotnih principa izvodi u svakom od suptilnih centara (čakra), a pošto je reč o muškim i ženskim elementima unutar čoveka, ono se izražava pojmovima incesta.
4. Drugi vid precizira na nižem nivou pojam intergacije, unutrašnjeg spajanja; uspinjanje semena povezano sa kontrolom daha je jedan od osnovnih izvora joginske energije. Isti postupak je izložen u taoističkoj Raspravi o zlatnom cvetu; na isti način treba protumačiti i erotske postupke koji se pogrešno pripisiju nekim besmrtnicima, a cilj im je obnavljanje njihovog životnog načela. Ako prihvatimo da su najbolji među njima tražili to obnavljanje u sebi; bezbrojni tekstovi nam pokazuju da nisu svi bili osetljivi na simbolizam, pošto ih je doslovnost naterala u najteže nastranosti; ali očigledno je da to više nisu bili besmrtnici. Unutrašnja alhemija se takođe služi seksualnim simbolizmom, jer se embrion besmrtnosti rađa iz penetracije neba u zemlju, iz sjedinjenja semena i daha, a to je sjedinjenje vode i vatre.
5. Nezavisno od svih simboličnih tumačenja, i u Egiptu postoje erotske predstave: žena i muškarac označavaju se slikom njihovih organa, a njihovo sjedinjenje ukrštanjem dva hijeroglifa. Slike zagrljaja Izide i Ozirisa, falički idoli, statue kurtizana, bogovi koitusa, razuzdani pokreti čine najdrevnije potvrde polne nelagode (POSD, 106-107). Osuda i zabrana je bila isto toliko. Erotika može da odaje samo jednu vrstu polnih želja i opsednutosti; ona ipak simbolizuje neodoljivost životnih poriva i u pornografskim opscenostima i u najprofinjenijim delima, te sjedinjenja koja su istovremeno i najintimnija i najproduhovljenija.
Alan Gerbran, Žan Ševalije – REČNIK SIMBOLA