O čemu peva Azrina pesma „Proljeće je 13. u decembru“

Svako ko je slušao Azru dobro zna da su pojedine Džonijeve pesme politički obojene i da govore više nego što se na prvi pogled to čini. Pored toga, Džonijevu kompleksnu i intelektualnu poeziju, ponekad, nije moguće jednostavno objasniti, tako da postoje razna tumačenja njegovih pesama. To se odnosi i na pesmu „Proljeće je 13. u decembru“ koja je objavljena na četvrtom studijskom duplom albumu FILIGRANSKI PLOČNICI, 1982. godine (računajući tu i live album Ravno do dna). Postoje nekoliko tvrdnji o čemu zapravo pesma peva. Ova dva tumačenja su najčešća.

• Pesma govori o uvođenju ratnog stanja u Poljskoj 13.12.1981. od strane Komunističkih lidera u strahu od sovjetske invazije, kao odgovor na talas protesta sindikata „Solidarnost”. Za vreme ratnog stanja stotine opozicionara bilo je uhapšeno, sindikat zabranjen, a na rudare koji su se protivili uvođenju ratnog stanja otvorena je vatra.
  Tog 13. decembra 1981. godine, Vojček Jaruzelski, general i poslednji komunistički lider Poljske, je u rano jutro obavestio svoje sugrađane preko televizije da su tenkovi izašli na ulice širom zemlje, da se u Poljskoj uvodi cenzura i zabranjuju okupljanja, i tako je ugušio ono malo sloboda za koje su se od 1980. godine izborili nezavisni sindikati „Solidarnost“ na čelu sa Lehom Valensom.
• „Proljeće je 13. u decembru“ je pesma koja upućuje na Tita i posvećena je rušenju njegovog kulta. Pesma konkretnim datumom aludira na konkretan događaj: Na zaustavljanje pokreta „Hrvatsko proleće” na 23. sednici CKSKH-a 12. decembra 1971. godine.^[1] Po pitanju „Hrvatskog proleća“ različiti su pogledi na taj događaj. Iz srpskog ugla: „Hrvatsko proleće” ili Maspok (Masovni pokret) je bio masovni nacionalistički i secesionistički pokret 1971. godine u Hrvatskoj. Ovaj pokret je zahtevao isključenje upotrebe srpskog jezika u Hrvatskoj, i deklarisao je Hrvatsku kao nacionalnu državu Hrvata i Hrvatsku kao nastavak i naslednicu srednjovekovne hrvatske kraljevine. Uživao je podršku velikog dela hrvatskih komunista, političkog vrha republike Hrvatske i ustaške emigracije na Zapadu.^[2] Iz hrvatskog ugla: „Hrvatsko proleće”, naziv je za reformno razdoblje u hrvatskoj politici, društvu i kulturi, posebno obleženo legitimiranjem hrvatskoga nacionalnog identiteta i traženjima koja iz njega proizlaze.^[3]

Ovo samo govori o kvalitetu i kompleksnosti Džonijeve poetike i o tome koliko duboke poruke njegove pesme nose i kriju o sebi. Što se mene lično tiče, o čemu god da ova pesma peva, volim da je čujem, naročito 13. u decembru.

^[1] Izvor: Sonja Mrnjavčević: Figurativnost u pjesmama Branimira Štulića
^[2] Izvor: Vikipedija
^[3] Izvor: Hrvatsko proljeće (Hrvatska enciklopedija)

PROLEĆE JE 13. U DECEMBRU

Proljeće je čak i u decembru
trinaestog
ili bilo kog drugog
proljeće stoji iza barikade
s podignutom rukom
zar sumnjaš u svoju djecu
misliš da ne pamte
kaži
da li te pitaju za put prema nebu
cijena je sigurno visoka
kaži
da li te pitaju s bijesom u sebi
ne tajeći ništa
ne htijući mnogo osim života
o čemu razmišlja obrisano lice
između dva osmijeha
i nakanom tamnijom od noći
o čemu razmišlja dok zuri u tvoju ženu
stvorenje niotkuda
možda te provocira