Slikari su drugačiji soj ljudi. Jedinstveni, neuklopljeni, neobuzdani, neshvaćeni. Vrlo često rastrojeni i izvan kontrole. Svet oko sebe su uvek videli i gledali nekim drugim očima. Videli su stvari koje oko običnog čoveka ne može videti. To su i slikali.
Ovih 10 filmova su moji omiljeni filmovi o slikarima i slikarstvu. Filmove koje sam pogledao više nego jednom. Lista je svakako mogla da bude mnogo duža, jer ima mnogo filmova koji se bave ovom temom ali izbor je pao na ovih deset. Filmovi su ređani hronološki po godini kada su snimljeni.
AGONIJA I EKSTAZA (THE AGONY AND THE ECSTASY, 1965)
Agonija i ekstaza je film o velikom renesansnom umetniku Mikelanđelu Buonarotiju kojeg glumi Čarlton Heston i njegovom najvećem umetničkom poduhvatu, oslikavanju plafona Sikstinske kapele u Vatikanu, u periodu od 1508. do 1512. godine. Iako je film snimljen pre više od pola veka, iako traje skoro dva i po sata, ni jednog trenutka vam neće biti dosadan. Usresredivši se na umetnikovu kompleksnu ličnost, na njegov ponekad zategnuti odnos sa papom, agonije i ekstaze koje je proživljavao dok je stvarao svoje najveće umetničko delo, koje ga je gotovo dovelo do slepila, film na odličan način odražava duh tog vremena i prikazuje Mikelanđelovu volju, trud, požrtvovanje, kolebanja, iskušenja, opsednutost i upornost bez kojih ovo grandiozno umetničko delo nikad ne bi nastalo. Film vam na taj način zapravo prikazuje samu veličinu Mikelanđelovog genija. Veličinu jednog velikog čoveka i umetnika.
Zanimljivo je napomenuti da je irski slikar Nikolo d’Ardia Karaćolo za potrebe snimanja ovog filma oslikao repliku Sikstinske kapele.
PREŽIVETI PIKASA (SURVIVING PICASSO, 1996)
U filmu Preživeti Pikasa Entoni Hopkins nam brilijatno dočarava portret jednog opsednutog slikara. Pikaso živi životom koji razara i uništava sve žene koje dođu u njegov život, sve dok ne upozna ženu sebi ravnu.
Priča o Pikasovoj ogromnoj mizantropiji u filmu prikazana je iz ugla njegove ljubavnice Fransoaz Žilo (glumi je Nataša MakElhon) koja je bila Pikasova ljubavnica od 1944. do 1954. godine. Za to vreme dobili su dvoje dece, Kloda i Palomu. Film prikazuje Pikasa kao ozloglašenog ženskaroša, sa flešbekovima koji otkrivaju njegov odnos sa suprugom Olgom (Džejn Lapoter), slikarkom Dorom Mar (Džulijen Mur) i Mari-Terez Volter (Suzana Harker), smirenom ženom koja umetnika viđa samo nedeljom. Hopkins snažno iznosi Pikasa kao slikarskog genija sa zastrašujućom navikom da iskorišćava i zloupotrebljava žene. Ne samo da vara svoju ženu, već vara i svoje ljubavnice. Fransoaz je preživela zlostavljanje svog oca, a bila je četrdeset godina mlađa od Pikasa u trenutku kada su postali ljubavnici.
BASKIJAT (BASQUIAT, 1996)
Baskijat (Jean-Michel Basquiat) je biografska drama koja je zasnovana na životu američkog umetnika postmodernističke / neo-ekspresionističke umetnosti. Baskijat, rođen u Njujorku, bio je mladi umetnik uličar koji je na početku svoje karijere grafiti radovima izražavao i predstavljao svoj umetnički izraz, da bi kasnije krenuo sa slikanjem svojih slika prepunih simbolike i prerastao u velikog slikara. Umetnik koji je živeo u siromaštvu, stvarao svoje grafite, naslikao po koju sliku i živeo od danas do sutra. Igrom slučaja postao je slavan, cenjen, bogat i priznat. Odjednom je bio katapultiran u centar kulturnog života Njujorka, u društvu svetski priznatih imena, dokazujući još jednom da je moguće živeti „američki san“. I pored te konstatcije, film ipak prikazuje tragični život umetnika koji se iznenada prekida u 27. godini života kada se Baskijat predozirao.
Pored glavne uloge Džefri Vrajta (Jeffrey Wright) koji glumi Baskijata u filmu, tu je i odlična glumačka ekipa preko Dejvid Bouvija koji glumi Endi Vorhola do Geri Oldmana, Denis Hupera, Kristofer Vokena, Kortni Lov, Benisija Del Toroa…, što je razlog više da se ovaj film pogleda.
INKOGNITO (INCOGNITO, 1998)
Ovo je jedini film sa liste koji se ne bavi životom jednog umetnika i koji nije baziran na biografskim činjenicama. Inkognito govori o talentovanom umetničkom falsifikatoru koji slika nepostojeću (navodno još neotkrivenu) Rembrantovu sliku u nameri da je proda za veliku svotu novca. Njegov otac na samrti zna šta njegov sin radi i podstiče ga i nagovara da svoj talent upotrebi za slikanje svojih originalnih slika, da gradi sebe kao umetnika a ne kao falsifikatora, dobro znajući gde može da ga odvede bavljenje tom kriminalnom aktivnošću. U filmu su prikazani specifični postupci falsifikovanja pomoću kojih se dovode u zabludu i posmatrači laici ali i vrhunski stručnjaci da sliku prepoznaju i dožive kao jedno vrhunsko umetničko delo jednog od najvećih slikara Baroka. Ti postupci uklјučuju ubrzano starenje platna, izrade preciznih boja za slikanje koje je Rembrant koristio i druge metode.
POLOK (POLLOCK, 2000)
Film Polok prikazuje život američkog apstraktnog slikara ekspresioniste Džekson Poloka kojeg glumi je Ed Haris. Za tu ulogu bio je u nominovan za Oskara za glavnu mušku ulogu. Takođe, Ed Haris je i režirao ovaj film. Polok je bio poznat akcioni slikar, a njegove slike nastala kapljanjem i prskanjem boje po platnu postale su neke od najskuplјih umetničkih radova ikada prodatih. Film prati njegov put, počevši od njegovih unutrašnjih borbi do međunarodnog uspeha i povezuje njegovu bitku sa alkoholizmom sa njegovom smrću u saobraćajnoj nesreći. Glumica Marsija Gej Harden u ulozi njegove supruge i kolegenice umetnice Li Krazner dobila je Oskara za ovu ulogu.
FRIDA (2002)
Frida je jedan od mojih omiljenih fimova. Film koji sam gledao više od 10 puta i koji uvek mogu da pogledam. Film koji će me uvek opustiti i razonoditi, iako film na momente baš i nije opuštajuć već prikazuje jednu tešku borbu sa životom meksičke slikarke Fride. Selma Hajek je i više nego odlično odglumila ovu nesvakidašnju, duhom nemirnu umetnicu. Smatram da joj je to uloga života. Iako sam Selmu prvi put zapazio, kao i velika većina inače, u filmu „Od sumraka do svitanja“ u kojem u bikiniju pleše sa ogromnim belim pitonom, uloga Fride je ono što joj je donelo filmsku besmrtnost. Nominovana za Oskara za ovu ulogu Selma je i više nego verodostojno prikazala i iznela lik Fride Kalo, nadrealne slikarke sa čijih neobičnih slika, u najvećoj meri autoportreta, gotovo da isijava tuga, seta i bol koje je Frida doživljavala zbog teške povrede koju je preživela kao osamnaestogodišnjakinja i od koje se nikad u potpunosti nije oporavila. Film prati lični i profesionalni život slikarke i snimljen je na osnovu knjige FRIDA: Biografija Fride Kalo. U filmu je pored pomenutog na odličan način prikazano i okruženje u kojem se Frida kretala i ljudi sa kojima se družila. Svakako da je u prvom planu stavljen njen suprug i kolega slikar Dijego Rivera koji je po duhu bio sličan Fridi, koji je Fridu izluđivao i varao, ali sa njom ostao do samog kraja kao najveća podrška i prijatelj. Obavezno pogledajte ovaj film ako već niste ili ako jeste pogledajte ga ponovo. Sigurno je da nećete pogrešiti.
DEVOJKA SA BISERNOM MINĐUŠOM
(GIRL WITH A PEARL EARRING, 2003)
Devojka sa bisernom minđušom je britanska drama koja je zasnovana na istoimenom romanu Trejsi Ševalije. Glavnu žensku ulogu u filmu igra Skarlet Johanson koja glumi mladu služavku iz 17. veka u domaćinstvu holandskog slikara Johanesa Vermera (glumi ga Kolin Firt), u vremenskom periodu kada je slikao svoju sliku „Devojčicu sa bisernom minđušom“ 1665. godine u gradu Delft u Holandiji. Za vreme služenja u kući umetnika ona postaje njegova talentovana asistentkinja, inspiracija i model na osnovu kojeg je slika i naslikana. Opuštajuć film o nastanku jednog velikog umetničkog dela.
MODILJANI (MODIGLIANI, 2004)
Modiljani je odlična biografska drama koja dočarava život jednoga od najvećih slikara 20. veka, Amadea Modiljanija. Takođe u filmu je prikazan i iznet ambijent i atmosfera koji su vladali u umetničkim krugovima u tadašnjem Parizu u periodu nakon Prvog svetskog rata. Amadeo Modiljani Jevrejin po veroispovesti, zaljubljuje se u Džini, mladu katolikinju, sa kojom dobija vanbračno dete koje Džinini roditelji šalju u manasti jer nisu dozvoljavali da njihova ćerka ima dete sa Jevrejinom i propalicom. Da bi skupio dovoljno novca, neophodan za njegovu porodicu, Modiljani se prijavljuje na slikarsko takmičenje koje bi mu u normalnim prilikama bilo ispod časti. Kao odgovor na njegovo prijavljivanje isto čini i njegov dugogodišnji prijatelj i najveći rival – Pablo Pikaso. Film iznosi neispričanu priču o večitoj konkurenciji između Modiljanija i Pikasa koja i jeste centralna tema filma, ali je sve prikazano iz ugla Modiljanija. Film se takođe bavi i poslednjim danima poznatog slikara a gluma Endi Garsije u ulozi Modiljanija je ono što ovaj film svakako podiže na viši nivo. Pored Modiljanija u filmu su još prikazani i Modiljanovi savremenici sa kojima je on bio u kontaktu i družio se poput Utrila, Dijega Rivere, Gertrude Stajn, Olge Pikasso, Maksa Jakoba, Sutina, Zborovskog i Žana Koktoa što gledaocu stvarno daje mogućnost da vidi i doživi vreme jednog drugačijeg Pariza, grada koji više ne postoji i koji je odavno postao deo istorije.
GOJINE UTVARE (GOYA’S GHOSTS, 2006)
Gojine utvare je poslednji film velikog režisera Miloša Formana u kojem glume velika glumačka imena Natali Portman, Havijer Bardem i Stelan Starsrgard. Film je špansko-američka produkcija i dešava se u Španiji za vreme Francuske revolucije. Film iznosi priču viđenu očima velikog španskog slikara Franciska Goje (Stelan Skarsgard) u vremenu političkih previranja i istorijskih promena. Priča počinje poslednjih godina španske inkvizicije, od invazije Napoleonove vojske na Španiju do konačnog poraza Francuza i ponovnog uspostavljanja španske monarhije. Poznati slikar Francisko Goja postaje predmet interesovanja španske inkvizicije nakon što je njegova prelepa muza Ines (Natali Portman) optužena za jeres i utamničena. Goja pokušava da oslobodi Ines preko starog prijatelja Lorenca (Havijer Bardem), monaha željnog vlasti. Međutim, ne uspeva u svojim pokušajima. Ines je godinama bila utamničena i mučena zbog počinjenih grehova i navodnog širenja jeresi. Igrom slučaja i usled određenih dešavanja vezanih oko prelepe Ines, Lorenca proteraju iz španske crkve.
Dvadesetak godina kasnije, Goja je na usponu kreativnosti, ali je gluv i na ivici ludila. Njih troje se nalaze nakon što je Francuska ukinula inkviziciju i oslobodila zatvorenike, tako da je Ines tek tada dočekla svoju slobodu. Lorenco je u međuvremenu postao Napoleonov glavni tužilac protiv bivših španskih saveznika.
Jedan veoma težak i mučan film koji na više nego upečatljiv način oslikava tragedije ljudskog života, kratkotrajne uspone i sunovratne padove. Film koji će vas potresti i uznemiriti ali koji svakako treba da bude pogledan.
VELIKE OČI (BIG EYES, 2014)
Velike oči je američka drama koju je režirao Tim Barton, koja govori o životu američke umetnice Margaret Kin, poznate po crtanju portreta i likova sa izrazito velikim očima. Film prati priču o Margaret i njenom suprugu Valteru Kinu, i otkriva nam način na koji su njih dvoje doprineli sticanju ogromne popularnosti Margaretinih portreta i likova sa velikim očima tokom 1950-ih i 1960-ih. Međutim, kao što biva u svakoj priči, iza sve te uspešnosti, popularnosti i bogatsva koje su im donele sve popularnije i traženije „slike porterta sa velikim očima“ postojala je jedna velika tajna koju su znali samo Margaret i Valter. I možda još po neko. I kao što to obično biva, svaka tajna vremenom bude otkrivena, što nije mimoišlo ni tajnu vezanu za porterete sa velikim očima. Koja je to tajna i na koji način je otkrivena, saznaćete ako pogledate film.
BONUS
NAJBOLJA PONUDA (THE BEST OFFER, 2013)
Iako se ovaj film ne bavi životom nekog slikara posebno ili određenim slikarskim pravcem ili pokretom, film je u velikoj meri posvećen slikarstvu. U filmu se na jedan veoma jak i emotivan način dočarava ljubav, opsesija, požuda i strast kako prema vrednim, retkim i skupim slikama tako i prema jednoj mladoj misterioznoj ženi. Najbolja ponuda je englesko-italijanski triler u kojem glume veliki Džefri Raš i Donald Satrland a muziku za film je komponovao niko drugi do veliki Enriko Morikone. Film se dešava u Evropi, prevashodno u Italiji, u svetu glamuroznih i skupocenih aukcija umetnosti i antikviteta gde se prodaju slike i umetnine velike vrednosti. A gde su antikviteti i retkosti velikih vrednosti tu su i spletke, prevare i zavere. Pa ko voli, neka izvoli.
